ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਪਗ ਦੋ ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਚਨ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ‘ਚ ਜਲਨ ਸਮਝ ਕੇ ਗ਼ਲਤ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਆਮ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਕੁਝ ਵਾਰਨਿੰਗ ਸਾਈਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਮੈਡੀਕਲ ਹੈਲਪ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੀਡੀਸੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਬੇਚੈਨੀ ਜਾਂ ਦਰਦ, ਜੋ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦੌਰਾਨ ਛਾਤੀ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ, ਦਬੋਚਣ ਜਿਹਾ, ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਪਸੀਨੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਨ ਹਾਰਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (AHA) ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮਰਦਾਂ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ‘ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਰਦਾਂ ਵਾਂਗ, ਔਰਤਾਂ ‘ਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਲੱਛਣ ਛਾਤੀ ‘ਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੱਛਣ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਾਹ ਦੀ ਕਮੀ, ਮਤਲੀ/ਉਲਟੀ, ਅਤੇ ਪਿੱਠ ਜਾਂ ਜਬਾੜੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ।
ਕੰਨ ‘ਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸੰਕੇਤ ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੋ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼
ਉਪਰੋਕਤ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੰਨਾਂ ‘ਚ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਫਰੈਂਕਜ਼ ਸਾਈਨ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਕੰਨ ਦੀ ਲੋਬ ‘ਚ ਵਿਕਰਣ ਕਰੀਜ਼ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੈਂਡਰਸ ਟੀ. ਫਰੈਂਕ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਤੇ ਕੋਰੋਨਰੀ ਆਰਟਰੀ ਬਲਾਕੇਜ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ‘ਚ ਕ੍ਰੀਜ਼ ਦੇਖੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਫਰੈਂਕਸ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਫ੍ਰੈਂਕਸ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫ੍ਰੈਂਕ ਸਾਈਨ, ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਇਨਫਾਰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਪੂਰਵ-ਸੂਚਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਢਾਪੇ, ਚਮੜੀ ਤੇ ਨਾੜੀ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਕਈ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ ਹਨ
ਮਯੋ ਕਲੀਨਿਕ ਅਨੁਸਾਰ, 45 ਸਾਲ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਤੇ 55 ਸਾਲ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯੁਵਾ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਮੋਟਾਪਾ, ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨਾਲ ਹੀ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਕਮੀ, ਤਣਾਅ, ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ ਵੀ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘਟਾਇਆ ਜਾਵੇ
ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਪਨਾਉਣਾ। ਹਲਕਾ ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਖਾਓ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ ਕਰੋ, ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਰ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚੋ।